ج) كنترل محيط اتاق عمل
۱-حفظ سالم ترين محيط در محل انجام عمل
۲-اتاق اختصاصي براي انجام عمل جراحي و اقدامات تهاجمي يا وسايل و تجهيزات استريل مشخص مي شود.
۳-ورود پرسنل به اتاق عمل محدود مي شود.
(موقعيت اتاق عمل)
۱-اتاق عمل بايد از محل اصلي رفت و آمد بيمارستان و كريدور هاي آن مجزا باشد.
۲_امـكــان دسـتــرســي آســان بـه بخـش هـاي جراحي و اورژانس داشته باشد.
۳_كف اتاق عمل از مواد مقاوم و ديوارهاي آن از مـواد قـابـل شـسـتـشـوي غـيـر قـابـل جـذب پوشيده شود.
۴-اتاق عمل در ناحيه Asepticقرار گيرد.
( دما و رطوبت اتاق عمل)
۱-مناسب ترين ميزان رطوبت ۵۵-۵۰%
۲-مناسب ترين دما يك درجه سردتر از محيط خـــــارج از اتـــــاق عــمــــل اســــت(۱۸- ۲۴ درجــــه سانتيگراد)
(تهويه اتاق عمل)
۱-در اتـاق عـمـل سـيـسـتـم تهويه فشار مثبت برقرار مي شود.
۲-حداقل ۱۵ بار تعويض هوا در ساعت انجام شده و حداقل ۳ بارآن بايد هواي تازه باشد.
۳-ورود كـل جـريـان هـوا از سـمـت سـقف و خروج آن نزديك به كف زمين است.
۴-تـمـام هـوا بـايـد فـيـلـتـر شـده گردش مجدد داشته و تازه باشد.
۵-بــه مـنـظــور پـيـشـگـيــري از عـفــونــت زخـم جــــراحــــي از اشــعـــه مـــاوراي بـنـفـــش اسـتـفـــاده نمي‌‌شود.
۶-بجز در مواقع عبور وسايل، پرسنل، و بيمار، درب هاي اتاق عمل بسته است.
۷-بــراي انـجــام جــراحــي هــاي ايـمـپـلـمـنــت، ارتـوپـدي، استفـاده از اتـاق عمل هاي مجهز به هواي مافوق تميز مورد رسيدگي و مطالعه قرار دارد.
(لوازم اتاق عمل)
وسايلي نظير دستگاه ساكشن و ونتيلاتور بايد براي پيشگيري از آلودگي به طور متناسب انتخـاب شـود. وسـايـل به كار رفته بايد شمرده شـود، كمتـر مورد دستكاري قرار گيرد و براي استريل كردن به واحد استريل اتاق عمل فرستاده شود.
الـــف) تـمـــام وســايــل اتــاق عـمــل بــر اســاس دستورالعمل بايد استريل شود.
ب) فقط در مواقعي كه بايد از وسايل مراقبت از بـيـمــار اسـتـفــاده شــود از روش فـلاش بـراي استريل كردن استفاده مي شود.
(پاك كردن و گندزدائي سطوح محيطي)
۱-در مــواقـعـي كـه در حـيـن عـمـل جـراحـي، آلودگي قابل رويت سطوح يا تجهيزات با خون يـا سـايـر مـايعـات بـدن ايجـاد شـود قبـل از عمل جراحي بعدي از گندزدائي مناسب براي تميز كردن محل آلوده استفاده مي شود.
۲بعد از آخرين عمل جراحي كف اتاق عمل با ماده گندزداي مناسب تميز مي شود.
(دفع زباله هاي اتاق عمل)
۱-به علت خطر انتقال بيماري هاي منتقله از طـريـق خـون زبـالـه هـاي اتـاق عمـل بـا كمتـرين دستكاري دفع مي شود.
۲-مايعات بدن با پوشش حفاظتي مناسب مثل گان، اپرون و محافظ چشم دفع مي شود. ۳-لوازم نبايد قبل از فرستادن به واحد استريل اتاق عمل (TSSU) شسته شوند.
۴-گازهاي مورد استفاده در كيسه هاي آلوده درست در محل استفاده قرار داده مي شود.
۵-بقيه زباله هاي آلوده طبق امكانات موجود جابجا مي شود.
۸-نمونه گيري ميكروبيولوژيك
۱-مونه گيري به صورت رايج از محيط اتاق عـمــل تــوصـيــه نـمــي شــود. فـقــط تحـت عنـوان تـحـقـيقات اپيدميولوژيك از سطوح محيطي يا هـواي اتـاق عـمـل نـمونه ميكروبيولوژيك تهيه مي‌شود.
۹-آسپسي و تكنيك جراحي
الف) در زمان كار گذاشتن وسايل داخل عروقي (كاتترمركزي) يا كاتترهاي بيهوشي نخاعي يا اپيدورال يا در زمان توزيع و مصرف داروهاي داخل وريدي اصول آسپسي رعايت شود.
ب) وسايل و محلول هاي استريل را بلافاصله قبل از مصرف روي يكديگر سوار يا مخلوط نمي كنند.
ج) به بافت ها به آرامي دست مي زنند، هموستاز مؤثري بر قرار مي كنند، نسوج مرده و جسم خارجي را به حداقل مي رسانند و فضاي مرده در محل جراحي را از بين مي برند.
د) در صورتي كه محل جراحي به شدت آلوده باشد بستن پوست را در مرحله اول به تأخير مي اندازند يا محل انسزيون را باز گذارند تا در مرحله بعدي ترميم شود.
ه) اگر درناژ لازم باشد از درن ساكشن بسته(هموواگ) استفاده مي شود. درن را در محل انسزيون جداگانه و دور از انسزيون محل عمل جراحي قرار مي دهند. هر چه سريع‌تر درن را خارج مي كنند.
۱۰-مراقبت از انسزيون بعداز عمل جراحي
الف) اگر انسزيون در مرحله اول (زمان جراحي)بسته (بخيه)شده است،بعداز عمل به مدت ۲۴ تا ۴۸ ساعت از پانسمان استريل استفاده مي كنند.
ب) قبل و بعد از تعويض پانسمان و در صورت هر گونه تماس با محل جراحي دست‌ها شسته مي شود.
ج) اگر نياز به تعويض پانسمان محل انسزيون باشد از روش استريل استفاده مي شود.
د) در رابـطــه بــا مــراقـبـت صحيـح از محـل انسـزيـون عـلائـم عفـونـت زخـم و لـزوم گزارش‌دهي چنين علايمي، به بيمار و خانواده وي آموزش داده مي شود
(نخ هاي بخيه)
تمام اعمال جراحي با ايجاد زخم عمدي در بافت آغاز مي شود . پس از جراحي، بستن مناسب و نگهداري مطلوب ناحيه جراحي، مهم‌ترين فاكتور در ترميم مناسب بافت ها و موفقيت جراحي است. هدف جراحان نيز به حداقل رساندن اختلالات ظاهري، ترميم بهتر و در نتيجه دستيابي سريع تر به عملكرد طبيعي در ناحيه جراحي است. آگاهي از نحوه مراقبت از زخم و روند ترميم بسيار اهميت دارد . به همين دليل، داشتن اطلاعاتي در مورد نخ بخيه مناسب يا مواد شبه بخيه اي كه در ترميم بافت ها به دنبال جراحي به كار مي روند يك اصل اساسي در جراحي به شمار مي رود. بخيه ها به علت تفاوت در تركيب، پاسخ هاي التهابي متفاوتي در بافت ها ايجاد مي كنند.
محققان نشان داده اند كه هر چه تجمع سلول هاي التهابي در بافت همبند اطراف نخ بخيه يا به عبارت ديگر واكنش بافتي كمتر باشد، تشكيل بافت پوششي سريع تر و ترميم زخم بهتر خواهد بود از آنجا كه ممكن است پاسخ التهابي ايجاد شده توسط نخ بخيه موجب تأخير در ترميم زخم شود ، بنابراين ميزان واكنش بافتي نسبت به جنس نخ بخيه يكي از فاكتورهاي بسيار مهم در انتخاب بهترين ماده براي بستن زخم از ميان انواع مختلف نخ بخيه به شمار مي رود. مطالعات مختلف نشان داده است كه انواع نخ بخيه پاسخ هاي التهابي متفاوتي در مخاط دهان ايجاد مي كنند. همچنين نشان داده شده كه واكنش مخاطي ناشي از آسيب روز اول ورود سوزن به بافت براي تمام نخ ها مشابه است چرا كه اندازه سوزن به كاررفته تقريبا مشابه بوده است. لذا تفاوت باليني موجود در التهاب مخاطي بين نخ بخيه ها، در اين دوره زماني مربوط به نوع نخ بخيه است. اين تفاوت همچنين مي تواند به توانايي متفاوت در تجمع دبري ، پلاك ميكروبي و جريان يافتن ميكروارگانيسم ها به داخل كانال بخيه بستگي داشته باشد لذا داشتن اطلاعاتي در مورد واكنش مخاطي نسبت به انواع نخ بخيه مورداستفاده، ارزشمند است. نخ بخيه بايد با حداقل صدمه و پاسخ بافتي ترميم اوليه در بافت بريده شده را ايجاد كرده و تا حد امكان اسكار ايجاد نكند. مشكل عمده در بافت هاي دهان كه آن را از ساير مناطق بدن متمايز مي‌سازد، غوطه ور شدن دائمي نخ و مسير بخيه در بزاق است كه حاوي بسياري از ميكرو ارگانيسم ها است كه مي توانند به بافت هاي زيرين وارد شوند لذا محيط دهان يكي از مناطق خاص بدن است كه هنگام جراحي بايستي آناتومي، فيزيولوژي وخصوصيات ذاتي آلودگي آن مدنظر قرار گيرد. اگر در فرايند ترميم، بخيه ها خيلي زود برداشته شوند، زخم تحت كشش احتمالا دوباره باز خواهد شد . اگربخيه ها به مدت بسيار طولاني باقي بمانند مسير عبور نخ بخيه ممكن است به صورت دائمي با بافت پوششي پوشيده شود همچنين در طولاني مدت بخيه ها نقش مفيدي ندارند و آلودگي مخاط زيرين ر ا افزايش مي دهند، از اين رو براي برداشتن نخ بخيه، زمان هاي كوتاه تري كه طي آن مقاومت كافي در برابر جدا شدن بافت هاي بخيه شده فراهم آمده است، پيشنهاد مي شود. نخ بخيه سيلك، چند رشته اي و غيرقابل جذب است و به دليل راحتي استفاده و ارزاني قيمت در گذشته به طورگسترده اي مورد استفاده قرار مي گرفت اما با توجه به مطالعات بسياري كه در اين زمينه انجام شده است، طبيعت چند رشته اي آن موجب آلودگي زخم، تجمع باكتري و خرده هاي مواد غذايي در سطح و در نتيجه التهاب اطراف زخم و تأخير در ترميم مي شود بنابراين امروزه نخ بخيه مناسبي براي جراحي اندودنتيك محسوب نمي شود و اسـتـفــاده از بـخـيــه‌هــاي تــك رشـتــه اي تــوصـيـه مي‌شود. نخ بخيه‌هاي چند رشته اي و آن‌هايي كـه تـعـداد گـره بـيـشـتـري نـيـاز دارنـد، نـسـبـت بـه تك‌رشته‌اي ها تمايل بيشتري به جذب مايعات دهان و به دنبال آن ميكروارگانيسم ها در طول كـانـال بخيـه بـه سمت بافت همبند دارند. حتي باكتري هاي غيرمتحرك نيز ازدرون بخيه هاي چند رشته‌اي منتقل مي شوند.
نخ هاي بخيه جراحي ، نخ هاي تك يا چند فيلامنتي استريل است كه نقش در كنار هم نگه داشتـن بـافـت هـاي مجـروح را تا زمان بهبودي آن‌ها به عهده دارند . اين نخ هاي معمولا براي بخيـه زدن بـريدگي يا برش هاي جراحي مورد استفاده قرار مي گيرند يا اينكه به عنوان شريان بند (لگاتور) بدون استفاده از سوزن براي گره زدن انتهاي رگ ها يا مجرا هاي ديگر جهت جلوگيري از خونريزي يا نشت مايعات ديگر مورد استفاده قـرار مـي گيـرند . نخ هاي بخيه جراحي ممكن است داراي پوششي از چربي-فلوئورو كربن ها و سيليكن ها باشند . اين پوش‌ها براي كاهش خــاصيـت مـويينـه و بهبـود خـواص ديگـر انجـام مي‌شود .نخ هاي چند فيلامنتي ممكن است به صورت صاف يا بافته شده (قيطان) مورد استفاده قرار بگيرد. نوع قيطاني از نظر كاركرد راحت تر بوده و گره پايدارتري دارد. نخ هاي بخيه صاف در مقابل از نظر عبور از بافت راحت تر عمل كرده و همچنين راحت از بافت بيرون كشيده مي شوند . اين نوع نخ ،كشش بافت با خود را ندارد.
نخ هاي بخيه به دو گروه تقسيم مي شوند:
۱- نخ هاي بخيه قابل جذب
در نــوع قــابــل جــذب اجـزا مـي تـوانـد از هـم متـلاشـي شـود و اين از بين رفتن در بافت بدن صورت مي گيرد و معمولا بعد از دو تا شش ماه ناپديد مي شود.
۲- نخ هاي بخيه غير قابل جذب
نــوع غـيــر قــابــل جــذب در مـقــابــل تـخــريــب بيولوژيك مقاوم بوده و به عنوان يك جسم خارجي در محل باقي مي ماند تا آنكه از محل دور شده يا آنكه توسط بافت به بيرون فرستاده مي شود .براي توليد نخ بخيه ممكن است از الياف فلزي، الياف طبيعي (كتان، ابريشم، پنبه )، كولاژن و همچنين الياف مصنوعي استفاده شود. در اين بين نخ هاي بخيه فلزي قويترين و انواع طبيعي ضعيف ترين هستند.
(نخ هاي تهيه شده از روده حيوانات و كلاژن بازيافته)
روده كوچك حيوانات كه اساسا از پروتئين كولاژن تشكيل مي شود مورد استفاده نخ بخيـه است. اين نوع نخ بخيه كه به ندرت براي بخيه زدن پوست مورد استفاده قرار مي‌گيرد توسط بافت جذب مي شود.سرعت جذب به نوع بافت بستگي دارد و تا زماني كه نخ هاي بخيه پلي گلوكوليك اسيد توليد شد به عنوان تنها نخ بخيه قابل جذب به كار مي‌رفتند.نخ بخيه كولاژن بازيافته شده از طريق ترريسي تعليق همگن كولاژن خالص تهيه شده اند .كولاژن از تاندون حيوانات گرفته مي شود .كاربرد اين نوع نخ بخيه كه مي‌توان آن را به صورت بسيار ظريف توليد كرد مربوط به جرا حي هاي چشم است.
(نخ هاي بخيه مصنوعي قابل جذب)
نخ هاي بخيه مصنوعي قابل جذب مثل دكسون (Dexon) در سال ۱۹۷۰ از طريق گليكونيك اسيد و سپس كشش آن تهيه شدند . اين نوع نخ در مقايسه با نخ هاي تهيه شده از روده از نظـر خـواص فيـزيكـي، جذب و بيولوژيك بسيار يكنواخت تر و همچنين استحكام گره اوليه آن بالاتر است.
(نخ بخيه ابريشمي)
اين نوع نخ قابل جذب نيست اما از لحاظ كاركرد در نوع خود بهترين است . اين نوع نخ، سپس صمغ گيري شده و به رنگ مشكي درآمده و سپس با لايه اي از واكس يا سيكيكن در آورده مي شود. اين نوع نخ اگر چه غير قابل جذب است اما بعد از شش ماه باقي ماندن در بدن ثلث استحكام خود را از دست داده و ممكن است در نهايت كاملا جذب شود.
(نخ هاي پنبه اي و كتاني)
نخ بخيه پنبه اي از تابيدن الياف نسبتا بلند تهيه مي شود داراي گره اي پايدار بوده و اما ضعيف‌تر از ساير نخ ها است. نخ بخيه كتاني به مقدار زياد كاربرد ندارد. از بيشترين كاربردهاي آن مي توان در جراحي هاي روده نام برد.
(نخ هاي بخيه پلي استري)
اين نوع نخ ها غير قابل جذب هستند. فيلامنت هاي پلي اتيلن تر فتالات ، از قويترين نخ هاي بخيه غير قابل جذب به شمار مي رود و استحكام خود را براي مدت زمان طولاني در بدن حفظ مي كند . لذا از اين نوع فيلامنت براي تهيه پروستز هاي لوله اي شكل جهت جـايگـزيـن شـريان به صورت بافته شده به كار مي رود. كابرد نخ هاي پلي‌استري در جراحي‌هاي قلب وعروق بسيار متداول است.
(نخ هاي بخيه پلي الفيني)
فيلامنت هاي پلي اتيلن سنگين و همچنين پلي پروپيلن ايزو تاكتيك از سال هاي اوايل ۱۹۶۰ به عنوان نخ بخيه مورد استفاده قرار گرفته است. اين نوع نخ بسيار بي اثر بوده و بر خلاف پلي اميد ها تحت تاثير تخريبي مايعات بافتي قرار نمي گيرد . استحكام گره نخ پلي اتيلني مشابه نخ ابريشمي است و از نخ پلي پرو پيلني نرم تر است . نخ هاي پروپيلني از نظر استحكام گره ، مشابه نايلون بوده و مقاومت بالايي در مقابل خستگي دارد و در جراحي هاي قلب و عروق مورد استفاده قرار مي گيرد. نخ هاي بخيه پلي‌اتيلني و پلي پروپيلني در تعمير پوست و همچنين پلي پروپيلن ايزو تاكتيك از سال هاي اوايل ۱۹۶۰ به عنوان نخ بخيه مورد استفاده قرار گرفته است. اين نوع نخ بسيار بي اثر بوده و بر خلاف پلي اميد ها تحت تاثير تخريبي مايعات بافتي قرار نمي گيرد . استحكام گره نخ پلي اتيلني مشابه نخ ابريشمي است و از نخ پلي پرو پيلني نرم تر است . نخ هاي پروپيلني از نظر استحكام گره ، مشابه نايلون بوده و مقاومت بالايي در مقابل خستگي دارد و در جراحي هاي قلب و عروق مورد استفاده قرار مي گيرد. نخ هاي بخيه پلي‌اتيلني و پلي پروپيلني در تعمير پوست و همچنين برش شكم به كار گرفته مي شوند.
